Loopbaancoach Jan Bezemer over grenzen, patronen en de kracht van bewustwording

Loopbaancoach Jan Bezemer vertelt over zijn werk bij SolidSense, waar hij al 25 jaar mensen begeleidt die vastlopen of zich afvragen of ze nog op de juiste plek zitten. Werkstress zit vaak dieper dan een volle agenda en ontstaat uit oude, onbewuste patronen zoals perfectionisme, moeite met grenzen stellen of een te groot verantwoordelijkheidsgevoel. In een nieuw interview deelt Jan hoe je deze patronen herkent en stap voor stap kunt doorbreken.

Werkstress is meer dan drukte
Jan’s werk is veelzijdig. “Wat ik voornamelijk doe is loopbaanontwikkeling,” legt hij uit. “Mensen die het niet meer naar hun zin hebben of vastlopen in hun functioneren. Wij zeggen altijd: je moet zingeving hebben in je werk, dat het betekenis heeft én dat het energie geeft.” Naast loopbaanvragen begeleidt hij ook mensen met communicatieproblemen en stressklachten.

Deze ervaringen hebben hem geleerd dat werkstress niet alleen een kwestie is van te veel taken. Jan: “Voor mij betekent werkstress, dat je bewust of onbewust ongezonde spanning opbouwt, in je lichaam en in je geest. Mensen zijn veel in hun hoofd bezig, en op hun smartphone en maken weinig contact met hun lichaam. Dan zeg ik: ga eens zitten, sluit je ogen en voel hoe je er nú bij zit. Al doe je dat elke dag een paar minuten, dan maak je weer opnieuw contact met je lijf.”

Signalen herkennen
De gevolgen van werkstress zijn duidelijk zichtbaar, maar worden vaak genegeerd. Jan ziet signalen zoals spierspanning, slecht slapen, een kort lontje, teveel verantwoordelijkheidsgevoel, geen grenzen kunnen aangeven en een lage eigenwaarde. “Dat zijn duidelijke signalen en komen vaker voor dan mensen denken,” vertelt hij.

Veel mensen denken dat stress vooral door een hoge werkdruk komt, maar volgens Jan ligt het probleem breder. “We zijn in West-Europa heel pleasend. Bang om conflicten te krijgen, bang om onze baan te verliezen. Mensen durven niet tegen hun manager te zeggen waar hun grens ligt.” Dat maakt het volgens hem een gezamenlijke verantwoordelijkheid. “Het is niet alleen de medewerker, maar ook de manager én de organisatie. Managers moeten leren luisteren en hun medewerkers niet overbelasten.”

Toch is stress niet perse negatief benadrukt Jan. “Het zorgt ervoor dat je iets bereikt. Maar als je jouw grenzen niet durft aan te geven, een te hoog verantwoordelijkheidsgevoel draagt en veel perfect wil doen, dan komt de man met de hamer vanzelf.”

Achterliggende patronen
Wat niet veel mensen beseffen, is dat werkstress vaak voortkomt uit oude patronen. “We nemen gedrag vaak onbewust over van onze ouders. Begrijp me goed, ouders voeden hun kinderen naar beste weten op. Maar ook zij hebben denk- en gedragspatronen overgenomen. We noemen dit ook wel ‘spiegelgedrag’. Als een ouder bijvoorbeeld moeilijk grenzen kon stellen, dan doe jij dat vaak ook niet. En als je hebt geleerd dat je altijd alles goed moet doen, dan ga je daar op je werk mee door.”

Daarom laat Jan zijn cliënten vaak hun levensverhaal opschrijven. “Ik vraag dan: hoe was het bij jullie thuis? Welke rol had je? Wat deed je graag als kind? Daar komen patronen uit, zoals perfectionisme of een te groot verantwoordelijkheidsgevoel.”

Ook feedback van anderen helpt om deze patronen zichtbaar te maken. “Vraag mensen om drie kwaliteiten en één tip. Vaak geeft 90% van de mensen hetzelfde aan je terug. Krijg jij als kwaliteit veel te horen dat je taken snel oppakt? Dan vind ik dat raar, want dat betekent dat jij 24/7 aanstaat. En dan realiseren ze zich dat het klopt, iets waar ze zelf nog nooit zo bewust naar hebben gekeken.”

Van inzicht naar actie
Schrijven en reflectie vormen een belangrijk onderdeel van Jan zijn trajecten. “Schrijf op waar je mee zit, wat je denkt en wat je voelt. Dat geeft inzicht in waarom je iets doet en waarom je het lastig vindt om te veranderen.

Na enkele maanden begeleiding ziet Jan vaak grote veranderingen door een nieuwe bewustwording “Mensen leren anders omgaan met hun werk én met zichzelf. Dan gaan we aan de slag met implementatie. We monitoren en ondersteunen met behulp van actuele praktijk situaties zodat nieuw gedrag ontstaat. We praten niet alleen over werk, maar ook over hoe je met emoties omgaat, of je genoeg zelfliefde hebt en hoe je met anderen communiceert. Het is veel breder dan werk alleen.”

Jan zijn boodschap: begin vandaag
Zijn boodschap is duidelijk: wacht niet tot het te laat is en begin vandaag. “Ga eens vrijblijvend een gesprek aan met iemand die hierin gespecialiseerd is. Wacht niet tot je in een burn-out raakt, want herstel kan wel twee jaar duren. Kies voor een objectieve gesprekspartner, een coach kan eerlijk zeggen wat hij bij je ziet. Dat durven vrienden vaak niet, die willen niet te confronterend zijn.”

En een tip die je meteen kunt toepassen? Jan sluit af met: “Vraag gewoon eens aan iemand: vind je dat ik vaak ja zeg? Of hoe vind je dat ik omga met mijn eigen grenzen? Dan heb je het ijs al gebroken. Het hoeft niet gelijk zo beladen te zijn.”